Dach wielospadowy

Dach wielospadowy.

Dach wielospadowy to niekiedy równoważne określenie dla dachu drewnianego. Głównym elementem nośnym w układzie są krokwie drewniane o prostokątnych przekrojach. Elementy można swobodnie docinać na długość, co sprawia, że da się z niego uformować większość kształtów i połaci. W Polsce mamy pod dostatkiem drewna dlatego też dachy wykonywane z tarcicy są niezwykle popularne. Ich główną zaletą jest długa żywotność przy odpowiedniej impregnacji drewna i naturalność materiału, z którego są wykonane.

W branży budowlanej istnieje wiele firm oferujących usługi z zakresu wykonawstwa tych struktur. Powierzając komuś wykonanie pracy, warto zapytać o doświadczenie i wykonane wcześniej realizacje. Wydawać by się mogło, że dach drewniany jest zawsze taki sam. Jego projekt wymaga jednak specjalistycznych obliczeń. Już sama szerokość i długość obiektu wpływa na rodzaj elementów, które będą potrzebne do takiej konstrukcji. O wyborze ustroju konstrukcyjnego i schematu statycznego decydują również obciążenia, stopień odporności ogniowej, względy ekonomiczne i wymagania użytkownika.  Można rozróżnić 3 podstawowe topy dachów w zależności od rozpiętości, którą chcemy pokryć. Niektóre (dach krokwiowy i jętkowy) nie wymagają stropów na podparcie, gdyż opierają się na ścianach. Inne, jak dach płatwiowo-kleszczowy, potrzebują kondygnacji lub belek, na których będą stały słupy podpierające płatwie.

Dachy drewniane

Dachy drewniane są preferowane w gminach podmiejskich i nierzadko jest to jedyna opcja, gdyż miejscowy plan zagospodarowania narzuca np. minimalny spadek połaci na 25%. Zwykle na etapie projektu koncepcyjnego architekt dobiera najbardziej optymalne rozwiązanie. Warto jednak znać swoje opcje. Ważne, aby ustrój był wytrzymały, statyczny i sztywny przestrzennie.

Popularne rodzaje dachów drewnianych

Dach krokwiowy 9 m.

Dach jętkowy 9-12 m.

Dach płaszczowy krokwiowy 12-14 m.

Więzary dachowe 9-16 m.

Dach pulpitowy 6 m.

Konstrukcja dachu

Murłata

Jest to dolna belka konstrukcji dachu zakotwiona we wieńcu obwodowym przez stalowe pręty, przenosząca obciążenia z ustroju dachowego na ściany. Murłatę należy dobrze zaimpregnować i układać na izolacji przeciwwodnej, aby ograniczyć zaciąganie wody przez drewno w przypadku zawilgocenia ściany przez np. intensywne opady od zewnątrz. Murłata ma przeważnie przekrój kwadratu o boku 14x14 cm.

Krokwie

Krokwie są to podłużne belki o przekroju prostokątnym. Im belka wyższa, tym stabilniejszy będzie dach. Krokwie montuje się na murłacie za pomocą złączy ciesielskich i łączy na długie gwoździe lub kołki. Podobne łączenie — jaskółczy ogon — wykonuje się na szczycie dachu, jeśli krokwie łączą się ze sobą bez dodatkowej belki — kalenicy. W pozostałych przypadkach krokwie opiera się na kalenicy, która zwykle stoi na ścianach szczytowych. Odległość między krokwiami nie może przekraczać 1 m.

Folia wiatrowa

Do zabezpieczenia izolacji termicznej przed działaniem wiatru i wilgoci służy folia układana bezpośrednio na krokwie i mocowana przez kontrłaty. Ma ona na celu izolację, ale również przepuszczenie ewentualnej pary wodnej, która dotarła do izolacji z wnętrza pomieszczeń użytkowych znajdujących się pod dachem. W takiej sytuacji najlepiej jest zastosować folię wysokoprzepuszczalną. Jeżeli dach będzie nieużytkowy, można użyć folii niskoprzepuszczalnych.

Kontrłaty

Jest to listwa drewniana, która pokrywa krokwie. Jej zadaniem jest przytrzymanie wiatroizolacji i zapewnienie pustki wentylacyjnej pomiędzy materiałem poszycia dachu a konstrukcją. Element niweluje gromadzenie się wilgoci pomiędzy więźbą a poszyciem dachowym, a tym samym butwieniem konstrukcji i w konsekwencji przeciekanie dachu. Wymiar kontrłaty dachowej według polskiej normy budowlanej i Eurokodu 5 wynosi 25 mm x 50 mm, a przekrój minimalny wynosi 1250 mm².

Łaty

Na rynku można spotkać oferty łat wentylowanych. Nie wymagają one stosowania kontrłaty, zmniejszają nakłady prac i redukują koszty materiałowe wykonania dachu. Łaty posiadają specjalne rowki, dodatkowo wentylujące powierzchnie pod pokryciem w poprzek do ich ułożenia. Zastosowanie tego rozwiązania najlepiej skonsultować z projektantem więźby, gdyż nie przy każdym spadku ich użycie będzie wskazane. Standardowe przekroje łat to 30/50, 40/50, 50/60 mm. Odległość między łatami to maksymalnie 40 cm.

Izolacja termiczna

Do wykonania termoizolacji dachu wielospadowego stosuje się wełnę, gdyż w przestrzeniach między krokwiami łatwiej układać ją niż styropian. Wełna ma też właściwość oddychania, co oznacza, że przepuszcza parę wodną. Jeśli ulegnie zawilgoceniu, straci na właściwościach termicznych, ale po czasie wyschnie. Wełnę najlepiej układać w dwóch warstwach na zakład, czyli z przesunięciem o 1/3 lub 1/2 długości.

Wśród materiałów izolacyjnych popularność zdobywa też pianka poliuretanowa, otwartokomórkowa PUR. Produkt powinien mieć klasę palności pianki E lub F, wtedy jest samogasnący.  Oznacza to, że po odcięciu źródła ciepła, pianka sama się gasi. Nowe pianki mają też niższy współczynnik przepuszczalności ciepła niż wełna oscylująca ok. λ = 0,024 W/m2·K. Nałożenie pianki wymaga jednak specjalistycznego sprzętu i umiejętności, aby dokładnie pokryć powierzchnie i uzyskać odpowiednią grubość pokrycia. Zaletą jest możliwość wyrównywania docinania po wyschnięciu.

Do izolacji można również wykorzystać ekologiczny granulat celulozowy. Powstaje on głównie z makulatury. Jest ona mielona i wzbogacana niewielkim dodatkiem soli. Ma tę zaletę, że jako materiał o drobnej gramaturze, dociera do wszelkich szczelin w izolowanej przestrzeni. Wymaga jednak obudowania krokwi pod konstrukcję, za którą pod ciśnieniem wdmuchuje się izolację.

Zgodnie z załącznikiem 2 do Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, ważne, aby współczynnik przepuszczalności dachu wynosił maksymalnie 0,15 W/m2·K. W Internecie można znaleźć wiele kalkulatorów, które uwzględniają mostki, RSI oraz RSE, pozwalając na dokładne obliczanie grubości izolacji. Jeden z prostszych dostępny jest na stronie Ministerstwa Rozwoju abcbudowlane.pl.

Paroizolacja

Na poddaszu od wewnętrznej strony dachu należy zamocować folię paroizolacyjną, która nie dopuszcza do przenikania wilgoci z pomieszczeń znajdujących się pod więźbą do warstwy izolacyjnej dachu. Ważne, aby dobrany produkt posiadał odpowiednie aprobaty i testy.

Dystanse

Dystanse to kształtki, najczęściej profile aluminiowe, które montuje się od strony wewnętrznej krokwi. Stanowią one podkonstrukcję wykończenia wnętrz. Dystanse i wieszaki pozwalają na odsunięcie płaszczyzny płyty g-k o kilkanaście centymetrów od krokwi, a tym samym umożliwiają zastosowanie grubszej warstwy izolacji termicznej.

Okładzina

Najczęstszym i polecanym rozwiązaniem jest wykończenie dachu za pomocą płyt karton-gipsowych, które gwarantują równą i płaską powierzchnię. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby było ono wykonane również z płyty OSB lub wiórowych, w zależności od posiadanego budżetu.

Wykorzystanie dachu wielospadowego

Zalety:

• Trwałe i powszechnie stosowane rozwiązanie,
• odkryta więźba dachowa nadaje wnętrzu niepowtarzalnego charakteru.

Wady:

• Nieużytkowa powierzchnia,
• wymaga konserwacji drewna,
• narażony na szkodniki.

Uwagi:

• Wszystkie łączniki, takie jak gwoździe, zszywki czy wkręty powinny posiadać deklarację zgodności.